De nieuwe coalitie neemt met € 25 miljard het landelijk gebied op de schop. Met dat geld worden doelen op het gebied van stikstof, waterkwaliteit, bodem en biodiversiteit tegelijk op regionaal niveau aangepakt, is het plan van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.
Na de langste formatie in de Nederlandse politieke geschiedenis presenteerden de partijen woensdag 15 december een coalitieakkoord.
Met die € 25 miljard moeten landbouwbedrijven gaan innoveren, extensiveren, verplaatsen en opgekocht worden. Landbouwwoordvoerders van de coalitiepartijen zien in het gepresenteerde akkoord het langgevraagde perspectief voor de landbouwsector. “We gaan nu duidelijk de weg van kringlooplandbouw in,” aldus D66‘er Tjeerd de Groot.
De nieuwe coalitie verscherpt de doelen voor zowel stikstof als klimaat. Voor het klimaat houdt dat in dat in 2030 de reductie van broeikasgassen met 60% verminderd moet zijn. De al bestaande stikstofdoelen worden vervroegd, van 2035 naar 2030, in lijn met het advies van de commissie-Remkes. LTO Nederland is hier alvast niet blij mee. De bestaande doelen vond de belangenbehartiger al te ambitieus. Deze ‘tekentafelverdubbeling’ noemt LTO dan ook onrealistisch.
Het is het eerste punt in de landbouwparagraaf, waar onder andere gesproken wordt over het verminderen van kunstmestgebruik, ten faveure van dierlijke mest. CDA‘er Boswijk is blij dat alle onderwerpen nu tegelijk aangepakt gaan worden, “zodat we niet elke 2 jaar opnieuw bij de boeren op het erf staan met nog meer regels”, licht hij toe in een video.
Een belangrijk vraagstuk is of boeren nu wel of niet gedwongen mogen worden opgekocht voor stikstof. Daar is het akkoord cryptisch over: ‘In gebieden waar de opgave tot emissiereductie en natuurherstel dermate groot is dat vrijwilligheid niet langer vrijblijvendheid betekent, gaan we op het boerenerf het gesprek aan om samen te zoeken naar de mogelijkheden.’ Pieter Grinwis, landbouwwoordvoerder van de ChristenUnie licht toe: “We gaan vanuit Den Haag niet bepalen wat waar moet gebeuren, maar willen kijken per gebied wat kan. Dus als bijvoorbeeld een melkveehouder in een veenweidegebied waar het waterpeil omhoog gaat niet wil overstappen op een andere tak van veehouderij, dan is een andere plek misschien logischer. Als die veehouder wel mogelijkheden ziet, kan hij prima een goede boterham blijven verdienen op dezelfde plek. We moeten kijken naar wat wel kan.”
“Grond wordt op deze manier afgewaardeerd, want op landbouwgrond van € 80.000 per hectare kun je niet extensief boeren. Voor het productieverlies worden boeren gecompenseerd“
Ook het boereninkomen krijgt aandacht in het coalitieakkoord. Aan de ene kant is dat in de richting van agrarisch natuurbeheer en landschapsbeheer. De contracten hiervoor moeten voor een langere periode gelden en er komt een tussenvorm tussen natuur- en landbouwgrond met de naam ‘landschapsgrond’. Grinwis licht toe: “Grond wordt op deze manier afgewaardeerd, want op landbouwgrond van € 80.000 per hectare kun je niet extensief boeren. Voor het productieverlies worden boeren gecompenseerd.”
Bij de verbetering van het verdienvermogen wil de nieuwe regering ook andere bedrijven in de voedselketen betrekken. Niet vrijblijvend; wettelijke afspraken kunnen nodig zijn. Ze verwachten een bijdrage van banken, toeleveranciers, verwerkende industrie en de retail. Van de supermarkten wordt verwacht dat de producten in de schappen een duurzame en diervriendelijke afkomst hebben, mét een eerlijke prijs voor de boer en dat die producten ook als zodanig herkenbaar zijn. Voor die eerlijke prijs moeten er afspraken komen tussen ketenpartijen en de Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Om jonge boeren voldoende perspectief te bieden voor hun bedrijf, moet er een grondbank komen, waar de overheid opgekochte grond uit kan geven aan ondernemers die bijvoorbeeld willen extensiveren.
Het akkoord is nog niet heel concreet in de uitwerking. De formerende partijen hadden namelijk het voornemen om de focus te leggen op het wat en het waarom van onderwerpen en de uitwerking te laten aan de nieuw aan te stellen bewindspersonen. Dit geldt onder andere voor de onderwerpen klimaat en stikstof, lichtte informateur Johan Remkes woensdag bij de perspresentatie toe.
Bron: Boerderij – 15 december 2021